Eklemlerimiz, kemiklerin birbirine temas etmeden hareket etmesini sağlayan bir sıvı ile doludur. Bu sıvıya sinovyal sıvı diyoruz. Bazı durumlarda eklemin içinde bu sıvı normalden fazla birikir ve diz, dirsek, ayak bileği gibi bölgelerde şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılığı ortaya çıkar. Bu durumda hekim gerek görürse eklemden bir miktar sıvı alabilir. Bu işleme “eklem ponksiyonu” veya “artrosentez” denir.
Peki Neden Sıvı Alınır?
Eklem sıvısı hem tanı koymak hem de tedaviye yardımcı olmak amacıyla alınabilir.
Tanı koymak için:
Eklemdeki sıvının mikroskop altında incelenmesi, enfeksiyon, kristal birikimi (gut, psödogut) veya iltihaplı romatizmal hastalık olup olmadığını anlamamıza yardımcı olur.
Özellikle ani başlayan tek eklem şişliklerinde (örneğin sadece dizde), bu işlem tanı için çok değerlidir.
Tedavi için:
Eklemin içindeki fazla sıvı çekildiğinde basınç ve ağrı azalır, hastanın hareketi kolaylaşır.
Yani işlem hem tanı koydurucu, hem de rahatlatıcıdır.
Sık Sorulan Sorular
Her şiş eklemden sıvı alınmalı mı?
Hayır. Her sıvı birikiminde sıvının boşaltılması (ponksiyon) gerekmez. Ancak;
- Ani başlayan şişlik,
- Kızarıklık ve sıcaklık,
- Nedeni bilinmeyen ağrı ve hareket kısıtlılığı varsa, sıvının incelenmesi gerekir.
Alınan sıvı tekrar dolar mı?
Bazen evet. Çünkü sıvının asıl nedeni (örneğin iltihap veya kristal hastalığı) devam ediyorsa, vücut yeniden sıvı üretebilir. Ancak tedaviye başlandıktan sonra genellikle tekrar birikmez.
Alınmazsa ne olur?
Eğer sıvı birikiminin nedeni enfeksiyon ise ve sıvı alınmazsa, mikroplar eklem dokusuna zarar verebilir. Bu da kalıcı eklem hasarına yol açabilir. Ayrıca sıvının tipi bilinmezse doğru tedavi gecikir.
Alınması zararlı mı?
Steril koşullarda ve deneyimli kişiler tarafından yapıldığında oldukça güvenli bir işlemdir. Nadir durumlarda geçici ağrı, morarma veya enfeksiyon riski olabilir. Ancak bu oran çok düşüktür.
Hangi hastalıklarda sıvı alınır?
- Septik artrit (eklem enfeksiyonu) şüphesi
- Gut veya psödogut (kristal birikimine bağlı artrit)
- Romatoid artrit, lupus gibi iltihaplı romatizmal hastalıklar
- Travma veya kanamalı eklem durumları (hemartroz)
Sıvı Ne Anlatır?
Laboratuvar incelemesinde sıvının rengi, hücre sayısı ve içindeki maddeler bize çok şey anlatır:
- İrinli ve beyaz hücreden zengin sıvı → Enfeksiyonu düşündürür.
- İğne şeklinde kristaller → Gut hastalığını işaret eder.
- Romboid kristaller → Psödogut (kalsiyum pirofosfat birikimi) tanısını destekler.
- Kanlı sıvı → Travma veya iç kanama varlığına işaret edebilir.
Sonuç Olarak eklemden sıvı alınması korkulacak bir işlem değildir. Aksine, doğru tanı koymak ve gereksiz tedavileri önlemek için çok önemlidir. Zamanında yapılan bir eklemden sıvı alınması, hem ağrıyı azaltır hem de ciddi hastalıkların erken fark edilmesini sağlar.
