Karpal Tünel Sendromu
Karpal tünel sendromu zaman içinde ilerleyen ve el ile avuçları etkileyen bir rahatsızlıktır. Verdiği bulguların boyun fıtığına benzer olması sıklıkla karıştırılmasına neden olur.
Genel olarak el bileğinde yer alan bir sinir kanalının bası altında kalması nedeniyle ortaya çıkar ve el ile bileklerde güç kaybı yaşanmasına neden olur.
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
El bileğinin orta kısmından avuç içine açılan ve karpal tünel kanalı aracılığıyla ellere kadar uzanan kanal median sinir yer alır. Küçük parmak hariç bütün parmaklara his vermekle sorumlu olan bu sinir, baş parmak kaslarını hareket ettirmek için gereken sinyalleri aktarır.
Karpal tünel, avuç içinde yer alan ve kemikler ile bağlar tarafından çevrilen bir kanaldır. Çeşitli sebeplere bağlı olarak median sinir baskı altında kalabilir ve nöropatik bir sorun olan karpal tünel sendromuna sebep olabilir.
Karpal tüneldeki median sinir üzerinde baskı oluşması nedeniyle el ve kollarda güç kaybı, uyuşma ve karıncalanma gibi sorunlar ortaya çıkar. Genellikle ellerin yorulması olarak tanımlanan bu durum, karpal tünel sendromuna işaret eder.
Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?
Karpal tünel sendromu, tek bir sebebe bağlı olarak gelişmeyen ve çeşitli hastalıklar ile anatomik değişikliklerden kaynaklanan bir sorundur. El bölgesindeki median sinirin herhangi bir sebeple baskıya maruz kalması ile gelişir.
Baskının kaynağı bölgedeki bağ dokuda ödem oluşması veya kan akışının kesintiye uğraması olabilir. Genel olarak kanal içindeki sinirin sıkışması ve kanal basıncının artması genetik yatkınlıkla ilgidir.
Aynı zamanda çeşitli romatizmal hastalıklar, obezite, hamilelik ve sürekli tekrarlayan bilek hareketleri yapmak da sorunun oluşmasındaki risk faktörlerindendir.
Ek olarak şu durumlar da karpal tünel sendromunun oluşması ile ilişkilendirilebilir:
- Diyabet
- Hamilelik ve menopoz dönemlerinde vücudun fazla sıvı tutması
- Tiroid bezi rahatsızlıkları
- Yüksek kan basıncı
- El-bilek bölgesinde daha önce yaşanmış travma ve zedelenmeler
- Bağışıklık sisteminin kendi hücre ve dokularına zarar vermesine neden olan otoimmün hastalıklar
Çoğu hastada karpal tünel sendromu tek bir sebeple ortaya çıkmaz, aksine çeşitli risk faktörleri ve sağlık sorunlarının devamında gelişir. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olarak rastlanan bir durumdur ve bunun kadınlardaki kanal yapısının erkeklere göre daha dar seyretmesinden kaynaklandığı düşünülür.
Şeker hastalığı gibi sağlık sorunları da karpal tünel sendromunda belirleyicidir, çünkü bu tip rahatsızlıklar sinirlerde hasara yol açabilir. Romatoid artrid gibi hastalıklar bölgedeki bağ dokusunda iltihabi sorunların oluşmasına neden olabilir ve bunun sonucunda karpal tünel sendromu gelişebilir.
Bir diğer risk faktörü ise uzun süredir ve sürekli olarak kullanılan iş makineleridir. Uzun süre aynı hareketleri yaparak el bileğini yüksek titreşime maruz bırakmak sinirde basınç etkisi oluşturabilir. Bu tip kullanıma, uzun süre klavye ve fare kullanmakta örnek olarak verilebilir.
Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Karpal tünel sendromuna ait bulgular, median sinirin işlevini yakından etkileyen bulgulardır. Özellikle elin belirli bir bölgesindeki hareket ve duyu görevleri median sinir kontrolündedir, bu nedenle bu bölgede oluşan hissizlik, güçsüzlük gibi sorunlar karpal tünel sendromunun belirleyici semptomlarındandır. Diğer belirtiler ise şu şekilde sıralanır:
- El kaslarında güç kaybı
- İşaret, orta parmak ve başparmakta ağrı, uyuşma, karıncalanma hissi
- El seğirmeleri
- Gece uykudan uyandıran şiddetli bilek ağrısı
- El bileğinden kola yayılan ısı ile ağrı
Karpal tünel sendromunun belirtileri genellikle ilk başlarda hafiftir, fakat zaman içinde ilerler. Bu rahatsızlık diğer el ve bilek sorunları veya boyun fıtığı ile karıştırılabilir. Belirtilerin benzer olması hastalık bulgularının tam anlaşılmamasına neden olabilir, ancak bazı belirtiler doğrudan karpal tünel sendromunun varlığına işaret eder.
Buradaki önemli bulgulardan biri şikayetlerin serçe parmağı etkileme durumudur. Diğer parmaklarda bütün hislerin yanında elektriklenme belirtisi de baş gösterebilir.
Ayrıca çoğu hasta, gece uyandıran ağrı karşısında istemsiz olarak bilekleri sallama ihtiyacı hisseder ve bu durum da önemli bir bulgudur.
Karpal Tünel Sendromu Tanısı Nasıl Konur?
Her hastalıkta olduğu gibi karpal tünel sorunununda da hasta öyküsü tanı koyma anlamında oldukça önemlidir. Bu nedenle hastanın şikayetlerinin dinlenmesi, ayırt edici belirtilerin göz önünde bulundurulması ve iyi bir fizik muayene uygulanması gerekir. Kimi hastalarda daha kesin teşhis için çeşitli tanı yöntemlerine başvurulabilir.
Hastada sendromun gelişmesine neden olan başka sağlık sorunlarının bulunması ve çalışma şartları gibi pek çok faktör bir arada değerlendirilir.
Fizik muayene esnasında sendromun varlığına işaret eden çeşitli hareketler ve testler uygulanabilir:
Tinel Testi
Refleks çekici ile uygulanan bir testtir. Uygulama sonrasında median sinirin etkilendiğine dair şikayetler gözlenirse karpal tünel sendromundan bahsedilebilir.
Phalen Testi
Hastadan ellerinin dış kısmını gövde önünde birleştirmesi istenir, 1 dakika süreyle bu pozisyonda durduktan sonra uyuşma, karıncalanma ve ağrı gibi belirtilerin oluşup oluşmadığı gözlenir. Şikayet oluşuyorsa test sonucu pozitif olarak kaydedilir.
Elektromiyografi (EMG)
Bölge kaslarının incelenmesini sağlayan bu yöntem, aynı zamanda kasların uyarılmasını sağlayan sinirleri de kontrol eder. Sinirlerin kas uyarımı için ilettiği elektrik sinyalleri EMG cihazı tarafından ölçülür ve rakamsal değerler normal değerlerle karşılaştırılır. Bu sayede sendrom varlığına dair yorum yapılabilir.
Karpal Tünel Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Karpal tünel sendromunda tedavi, hastanın şikayetleri ve hastalığın ilerleyişine bağlı olarak değerlendirilir. Bu nedenle her hastada uygulanan tedavi yöntemi kişiye ve duruma özeldir.
Eğer hastalık erken dönemde teşhis edilirse, tedavisi de o kadar kolay olur. Destek tedavi uygulamaları ve öneriler ile karpal tünel sendromunu kontrol altına almak mümkündür.
Özellikle hastaların bölgeyi zorlayan ve ağrıya neden olan hareketleri yapmaması ve el bilek hareketleri konusunda bilgilendirilmesi önemlidir.
El-el bileği ateli kullanmak, el bileğini normal konumda tutmaya yardımcı olduğundan önerilen tedavi yöntemidir. Atel kullanımı bilinçsiz ve istemsiz yapılan ters hareketleri önleyerek sinir üzerindeki basıncın azalmasını sağlar.
Ağrı ve ödem şikayetlerini dindirmek için ağrı kesici ilaçlar ile iltihap önleyici ilaçlar kullanılabilir. Kimi kişilerde bölgedeki iltihaplanmayı azaltmak için steroid enjeksiyonuna da başvurulabilir.
İlaç kullanım süreci tamamen hekim kontrolünde planlanır ve hastanın ihtiyacına yanıt verecek şekilde düzenlenir.
İlerlemiş sendromlarda ise cerrahi müdahale ile sorunun ortadan kaldırılması amaçlanır. Ameliyat sayesinde median sinire baskı yapan sorun tespit edilerek düzeltilir ve bu şekilde sinir rahatlatılır. Bunların yanı sıra hekim önerisi dahilinde fizik tedavi, çeşitli el ve bilek egzersizleri uygulanır.
Karpal Tünel Sendromu Nasıl Önlenir?
Karpal tünel sendromunun önüne geçmek için özellikle el ve bilek gerginliğini minimum seviyede tutmak, bölgeye aşırı güç uygulamamak önerilir. Kavrama ve sıkma aktivitelerinde daha az güç kullanmak ve parmakları daha gevşek tutmak gerekir.
İş sebebiyle el ve parmaklar aktif olarak kullanılıyorsa, vuruş hareketlerinin daha yavaş ve nazik yapılması önemlidir. Ayrıca iş esnasında kısa ve sık aralar vererek bölgeyi dinlendirmekte sorunun gelişmesini önlemede etkilidir.
Bilekleri tamamen yukarı veya aşağı bükmek, ters hareketler yapmak kaçınılması gereken durumlardır. Genel olarak el ve bileklerin en rahat ve gevşek konumda bırakılması sağlıklı sonuçlar almaya yarar. Bunların dışında duruş sorunlarını düzeltmekte bölgenin zorlanmasına engel olur.
