Her yeriniz ağrıyor. Haftalardır tepeden tırnağa ağrınız var. Kendinizde romatizmal hastalık veya kemik erimesi olduğunu düşünüyorsunuz. Hiç enerjiniz yok. Konsantre olamıyorsunuz. Son kez ne zaman rahat gece uykusu uyuduğunuzu hatırlamıyorsunuz. Doktora pek çok kez gittiniz, fakat doktorun tek söyleyebildiği hastalığınızın ne olmadığı. Sorularınız var, ama cevaplar net değil
- Kafam karışık çok yoruldum.
- Bana inanmalarını istiyorum.
- Hayal ettiğim yaşam bu değildi!
- Tembel miyim?
- Şikayetlerimi abartıyor muyum?
- Psikiyatrik bir problemim mi var?
Fibromiyalji hastalığını duydunuz, belki bir şeyler de okudunuz. Ancak hala tam olarak hastalığınızın ne olduğunu bilmediğinizi hissediyorsunuz.
Fibromiyalji de Ne?
- Kas romatizması
- Yumuşak doku romatizması
- Görülemeyen hastalık
Yaygın uzun süren ağrı durumu / Jeneralize kronik ağrı sendromu
- Fibro: fibroid dokular: ligament ve tendonlar
- Myo: kas
- Algia: Ağrı
- Hemen her yerde ağrı hissetmek
- Vücutta yaygın ağrıya neden olmakta
- Sık görülen bir romatizmal hastalıktır
- Bir eklem hastalığı değildir
- Eklemi tutmaz
- Vücudunuzda şekil bozukluğu yapmaz.
- Fibrozitis / yumuşak doku romatizması
- Fibrozit: 1904 yılında ingiliz nörolog tarafından kullanılmıştır
- Psikosomatik romatizma: 20. yüzyıl başında psikolojik bir bozukluk olarak kabul edilmiş
- Fibromiyalji Sendromu olarak 1981 yılında Amerikalı bir romatolog tarafından yaygın vücut ağrısı ve belirli bölgelerde kaslarda hassas noktalar şeklinde tanımlanmıştır.
- Nedeni tam olarak bilinmeyen bir kas-iskelet sorunudur.
- Toplumun önemli bir bölümünü etkiler. 100 kişinin 2-4’ü Fibromyalji hastasıdır. Her yaş ve cinste görülebilir. Yaş ile görülme sıklığı artar. En sık 30 – 50 yaşları arasında görülmektedir. Erişkin kadınlarda daha sıktır. Erkekler ve de çocuklarda etkilenir.
Hangi Şikayetlerim Bu Hastalıkla İlgili?
- Yaygın ağrı
- Genelde sabahları daha şiddetli olan tutukluk
- Yorgunluk
- Tüm vücutta ağrı
- Uyku bozukluğu: Dinlenmemiş olarak uyanmak
- Depresyon, aşırı gerginlik
- Çene ekleminde ağrı
Eşlik Eden Belirtiler
- Kabızlık/ishal/ karın ağrısı
- Sık idrara gitmek, gece tuvalet için kalkmak
- Baş ağrısı
- Kol ve bacaklarda uyuşma, yanma hissi
- El ve ayaklarda şişme hissi
Ağrı
- Birçok hasta ağrıyı eklem çevresi kaslarda sızlama,tutukluk ve yorgunluk olarak hisseder.
- Sabah ilk kalktığında, günün ilerleyen saatlerinde veya herhangi bir çalışma ile beraber ağrıda kötüleşme olabilir.
- Duygusal dalgalanmalar ve nemli hava ağrıyı şiddetlendirir.
En Çok Ağrı Yakınması Olan Bölgeler
- Bel
- Boyun
- Omuz kuşağı
- Kollar
- Eller
- Dizler
- Kalça çevresi
- Bacaklar
Yorgunluk
- Genel bir yorgunluk, enerjisizlik ve direnç
- Merdiven çıkmak, günlük ev işlerini yapmak, işe gitmek hastalara zor gelebilir.
- Fiziksel aktivite ile artar ve günlük yaşam aktivitelerinde önemli işlev kaybına neden olur.
- Hastaların yarısı el ve ayaklarda şişlik ve uyuşukluk tarif ederler
- Belden bacağa yayılan ağrı, uyuşukluk olabilir.
Uyku Bozukluğu
- Uykuya dalmakta zorlanma
- Gece sık sık uyanma
- Deliksiz uyku uyuyamama
- Sonuçta dinlendirmeyen uyku
- Sabahları dinlenmemiş olarak uyanma
- gerginlik
- mutsuzluk
- zihinsel stres
- Konsantrasyon güçlüğü
- Basit zihinsel aktivitelerde yavaşlama
- Kendini kötü hissetme gibi duygu durum bozuklukları
- Fibromyalji Sendromu psikiyatrik bir hastalık değildir.
- Psikolojik faktörler her türlü ağrının önemli bir bileşenidir.
- Psikolojik stres ve ağrı kısır döngü içinde birbirini besleyen bir etkileşim oluşturur.
- Hastaların çoğunda psikolojik faktörlerin tedavisi
- Fibromyalji Sendromu tedavisini olumlu yönde etkiler
- Ancak şikayetleri ortadan kaldırmaz
Fibromyalji Sendromlu Hastaların %30-40’ında psikolojik bozukluklar eşlik eder.
Daha Az Sıklıkta Görülen Şikayetler:
- El ve ayaklarda karıncalanma,uyuşma,şişme
- Baş ağrısı,sinirlilik,
- Moral bozukluğu veya ağlama hissi
- Unutkanlık veya konsantrasyon eksikliği
- İshal ya da karın ağrısı
- Soğuk intoleransı
- Göğüs ağrısı
- Göz kuruluğu, ağız kuruluğu
Ağrıyı Arttıran Faktörler
- Soğuk ve nemli hava
- Endişe ve stres
- Aşırı kullanma ya da hareket azlığı
- Uyku bozukluğu ve gürültü
Ağrıyı Azaltan Faktörler
- Hafif fiziksel aktivite
- Bölgesel sıcak uygulama
- Masaj
- İstirahat
- Gevşeme ve germe egzersizleri
- Aerobik egzersiz: yürüme, yüzme, bisiklete binmek
En büyük problem çok iyi görünürken çok hasta hissediyor olmak.
Bende Bu Hastalığa Ne Neden Oldu?
- Neden oluştuğu hala araştırılmakta
- Hastalığı başlatan pek çok neden olabilir.
- Kas bozuklukları ve mekanik faktörler
- Nöroendokrin bozukluklar
- Santral Sinir Sistemi
- Psikiyatrik durum
- Uyku bozukluğu
- Nörohormonlar
- Genetik Faktörler
- Diğer
Bu Hastalığın Tanısı Nasıl Konulur? Neden Bir Türlü Hastalığımın Ne Olduğunu Öğrenemiyorum?
- Kesin tanı koyduran bir kan veya idrar testi veya röntgen, MR, BT yok
- Pek çok şikayet var
- Başka hastalıklarla beraber olabilir
- Başka hastalıklarla karışabilir
- Fibromiyalji tanısı uzun süredir devam eden yaygın ağrı ve belirli hassas noktaların varlığı ile konulur
- Vücudun belirli bölgelerinde hassas noktalar
- Bu bölgelere yeterli baskı oluşturulduğunda rahatsızlık hissi
- Eşlik eden bulgular açısından hastadan hastaya önemli farklılıklar bulunması nedeniyle çok çeşitli hastalıkları taklit edebilir.
- Diğer romatizmal hastalıklar ile birlikte bulunabilir.
Hastalığın Tanısını Koymak İçin:
- Diğer hastalıklarla beraber olabileceği için detaylı bir muayene ve laboratuar inceleme yapılır
- Yapılan tüm testlerin sonuçları genellikle normaldir
- Ancak bazı hastalarda diğer hastalıklarla birlikte bulunabilir
- Troid problemleri, diğer romatizmal hastalıklar, depresyon, şeker hastalığı…
Bu Hastalık Vücudumda Ne Gibi Kalıcı Problemler Oluşturur?
- Dokularda kalıcı hasara neden olmaz
- Ama semptomlar aylar, yıllar boyunca sürebilir.
- Hastalığın tipik özelliği olan vücutta yaygın ağrı nedeniyle eklemlerde hassasiyet bulunabilir.
- Fibromiyalji Sendromlu hastalar sağlıklı görünümdedirler. Her ne kadar bazen kaygılı ve depresif yüz ifadeleri olsa da…
- FM öldürmüyor, ama kaybetmişlik duygusu altında eziliyorum
- O kadar çok ağrı ve yorgunluktan şikayet eder ki diğer kişiler çok sağlıklı göründüğü için ona inanmayabilir ve şikayetlerini ciddiye almayabilir
- Aileleri, arkadaşları, işverenleri hatta doktorları tarafından bile ciddiye alınmayabilirler
- Fibromiyalji hastalığında önemli olan şikayetlerin farkedilmesi ve ciddiye alınmasıdır.
Eular Fibromiyalji Önerileri
- Fibromyalji hastalığının tam anlaşılabilmesi için
- Ağrının
- Fonksiyonel durumun
- Psikososyal boyutun ayrıntılı değerlendirilmesi gereklidir
- FM anormal ağrı üretimi ve eşlik eden diğer faktörlerin olduğu komplike ve değişken bir hastalık olarak tanınmalıdır
Tedavide Neler Yapacağım?
- Tedavide amaç şikayetlerin azaltılması veya giderilmesidir
- ağrının azaltılması
- günlük hayatta işlevselliğin artırılması
- Yorgunluğun azaltılması
- En etkili tedavi kişisel tedavi programının oluşturulmasıyla düzenlenir.
1) İlaç tedavisi – 2) İlaç dışı tedaviler
- Etkin tedavi için takım çalışması gereklidir.
- Hastayla konuşarak ağrı, fonksiyonellik, depresyon, yorgunluk ve uyku problemleri gibi eşlik eden faktörler düşünülerek ilaç dışı tedavilerle ilaç tedavisi birlikte verilmeli
- Bireysel egzersiz programı düzenlenmeli
- Aerobik ve kuvvetlendirme egzersizleri
- Kognitif davranışsal terapi
- Gevşeme, rehabilitasyon, fizyoterapi psikolojik destek kullanılabilir
İlaç dışı tedaviler
- Egzersiz
- Aerobik egzersizler
- Kas güçlendirici egzersizler
- Havuz içi egzersizler
- Davranış terapisi
- Balneoterapi
İlaç tedavisi
- 1-Analjezikler
- 2-Kas gevşetici ilaçlar
- 3-Antidepresanlar
- 4-Antiepileptik ilaçlar
Hastalık Hakkında Eğitim
- Endişelerinin giderilmesi
- Şikayetleri artıran faktörlerin tespiti
- Eşlik eden hastalıkların tedavisi
- Uykunun düzenlenmesi ve kalitesinin artırılması
- Ağrı ile baş etme mekanizmaları geliştirme
- Çaresizlik, engellenme ve öfke algılamasının, etkinlik ve umut gibi duygulara dönüştürülmesi
- Şikayetlerin tamamen ortadan kaldırılması değil fonksiyondaki düzelmeye odaklanmak gerekir.
- Fibromiyalji uzun zaman devam edebilir
- Tüm ağrılara rağmen kalıcı bir sakatlık olmayacaktır
- Yakınmaları arttıran ve azaltan faktörler bilinmeli ve dikkat edilmelidir.
Arttıran Faktörler
- Soğuk veya nemli hava
- Barometrik basınç değişiklikleri
- Dinlendirmeyen uyku
- Fiziksel / Mental yorgunluk
- Aşırı fiziksel aktivite
- Aşırı gerginlik / Stres
Azaltan Faktörler
- Sıcak, kuru hava
- Sıcak duş veya banyo
Uyku
- Dinlendirici uyku
- Orta derecede aktivite
- Germe egzersizleri ve masaj
- Hastaların yatmadan önce çikolata, soda, kahve, çay gibi kafeinli gıdalardan, uyarıcı ilaçlardan kaçınmaları gerekir.
- Yatak odası, ilgiyi çekecek şeylerden arıtılmalı, yatak odasına TV konmamalıdır.
- Uykunun düzelmesiyle Fibromiyalji şikayetleri sıklıkla düzelmektedir.
Egzersiz
Amaç:
- Kondisyonun geliştirilmesi
- Mikrotravmalara direncin artması
- Güç
- Esneklik kazanılması ve
- Genel aktivitenin daha yüksek düzeylere çıkarılması
Tedavide Özellikle Yararlanılan Egzersizler
- Tüm vücut aerobik egzersizler
- Bisiklet, dans, yüzme
- Yürüme
- Germe ve güçlendirme egzersizleri
Fibromiyalji’li hastalarda uzun süreli yanlış pozisyon nedeniyle ya da tekrarlayan yaralanmalar sonucunda kaslarda ya da bağ dokuda ağrılı bantlar oluşabilir.
Fibromiyalji tüm vücudu etkiler. Bantlar ise tipik olarak boyun omuz veya üst sırt gibi özel alanları tutan lokalize bir durumdur.
Fibromiyalji hastaları çoğu kez ağrılarda artış ve motivasyon eksikliği gibi nedenlerle egzersiz programına devam etmemekte.
Egzersize devam önemlidir. Kişinin kendisine olan güvenini arttırır.
Kısa süreli yoğun egzersiz yerine yaşam boyu devam eden hafif egzersizler yapılmalıdır.
Alternatif Tedaviler
- Akupunktur
- Nöral terapi
- Hipnoterapi
- Ozon tedavisi
- Kupa tedavisi (hacamat)
- Beslenme değişiklikleri
- Gıda takviyeleri
Neyi yapabildiğin neyi yapamadığın önemli değil
Semptomlarınızın bir listesini yapın: ağrı, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, baş ağrısı…
Tavsiyeler
- Hastalık hakkında bilginizi arttırın
- Neyi yapabildiğin neyi yapamadığın önemli değil
- Semptomlarınızın bir listesini yapın: ağrı, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, baş ağrıs, ….
- Uykunuzu etkileyebileceği için geç saatlerde çay, kahve içmeyin.
- Gevşeme ve yumuşak egzersizler uyumanıza yardımcı olabilir.
- Duygularınızı ifade etmede etkili iletişim yolları bulun.
- Mutsuzluk ve zorluklarla baş etmeyi öğrenin
- Depresyon-anksiyete ile
- Savaşmayın
- Ağrının bir parçası olduğunu bilin
- Ancak çok uzun içine sürüklenmeyin
- Ağrınız hakkında bir günlük yazın
- Kendinizi anlatın, bu iyileşmenizi hızlandıracaktır
- Gevşeme tekniklerini öğrenin
- Yardım istemekten çekinmeyin
- Sağlıklı yemek yiyin ve kilo almayın.
- Düzenli egzersiz yapın
- Fibromiyalji iyileşse bile tekrarlama riski vardır
- Hep olumlu bir tavır almalı ve bu hastalığın günlük hayatımızı berbat etmesine izin vermemeliyiz.
- Fizik tedavi, kaplıca kürleri, çevre değişiklikleri, yumuşak doku enjeksiyonları iyileşmeye katkıda bulunmakta
- Fibromiyaljiden korunmak için bilinen bir yöntem yoktur. Ancak dengeli beslenme, zorlayıcı olmayan egzersizler, dinlendirici bir uyku, düzenli spor yapmak ağrıların tekrarlamasını engeller
Aynen ben
1 yıldır tüm bu semptomları gayet sağlam yaşıyorum…doktor hastane gezdim durdumm özeli,tüzeli fibromiyalji teşhisi noktasına gelse de bi bilgilerin zerresini vermedi.İlgilenmedi dahası “sallamadı” Bunca dert varken hasta olmamız doğal ama Tıbbıyeli dediğim zeki insanların gram faydası dokunmadı.Çok yazık.Artık bu okuduklarımla kendimi toparlayacağım.Teşekkürler.;)