Fizyoterapi
Fizik tedavi ya da fizyoterapi uygulamaları, pek çok hastalığın tedavisinde etkili olarak kullanılan farklı yöntemlerdir.
Fiziksel egzersizlerin yanı sıra ışın, ısı ve elektrik akımı gibi teknikleri kapsayan fizik tedavi birçok hastalıkta kullanılır. Bel ve sırt ağrıları, felç vakaları, çeşitli kas ve eklem sorunları fizik tedavi yardımıyla giderilebilir.
Fizik Tedavi Nedir?
Fizik tedavi, Dünya Fizik Tedavi Konfederasyonu’na göre; bireylerin hayatları süresinde azami hareket kabiliyetini korumak, yenilemek ve geliştirmek için uygulanan bilim dalı olarak tanımlanır.
Fizik tedavi ve fizyoterapi aynı anlama gelirken, rehabilitasyon ise patolojik sorunlardan kaynaklanan problemleri gidermeye odaklanan bir tedavi şeklidir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyonun amacı hastadaki bozukluk ve sakatlıkların en kısa sürede tedavi edilmesi, bireyin hareket yetisini yeniden kazanmasının sağlanmasıdır. Bunun için birden fazla hareket ve teknik bir arada uygulanabilir, ayrıca tedavinin şekli ile gereklilikleri hastaya göre belirlenir.
Fizik Tedavi Kimlere Uygulanır?
Fizyoterapi pek çok hastalık ve bozuklukta tedavi edici ana yöntemlerden biridir. Bu nedenle uygulama alanı ve hedef kitlesi oldukça geniştir. Genel olarak nörolojik, nöroşirürjikal, ortopedik, romatolojik veya kas ve iskelet sistemi hastaları fizyoterapi uygulamalarına ihtiyaç duyabilir. Bu hastalara uygulanan tedavideki amaç, bölgesel ağrıları geçirmek ve kaybedilmiş hareket kabiliyetini hastaya yeniden kazandırmaktır.
Aşağıdaki fizyoterapi uygulamasına başvurulabilecek hastalıklardan bazıları verilmiştir.
- Spor kazaları ve yaralanmaları
- Parkinson hastalığı
- Omirlik yaralanmaları
- Multipl Skleroz
- Boyun ve bel fıtıkları
- Kalça ve diz protezleri
- Osteoporoz
- Kırık ve çıkık tedavileri
- Romatoid artrit gibi iltihabi eklem hastalıkları
- Felç
- Dejeneratif eklem hastalıkları
- Yumuşak doku rahatsızlıkları
- Tendon, kas ve sinir hasarları
- Lenfödem
- Serebral palsi
- Menisküs yaralanmaları
- Dizin ön çapraz bağ ve diğer bağ yaralanmaları
- Omuz ağrıları, omuzda kas yırtıkları, donuk omuz
- Tenisçi dirseği, golfçü dirseği
- Postür bozuklukları
- Karpal tünel sendromu ve benzeri rahatsızlıklar gibi
Bu hastalıklarda Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı, hastayı muayene ederek hangi tedaviye gereksinim duyduğunu belirler. Hastadaki soruna uygun egzersizleri ve seans sayısını düzenler.
Daha sonra hastayı fizyoterapiye yönlendirir, hastanın ihtiyacına göre tedavide fizik tedavi teknikeri, fizyoterapist, iş uğraşı terapisti, psikolog, hemşire, sosyal çalışmacı gibi pek çok sağlık profesyoneli yer alabilir.
Bunların yanı sıra fizyoterapide elektrik ile tedavi uygulamaları, sıcak uygulmalar şu kişiler için uygun olmayabilir veya kısıtlı şekilde uygulanabilir:
- Kalp pili bulunduranlar
- Gebeler
- Aktif iltihaplı romatizmal hastalığın akut döneminde
- Damar tıkanıklığı, varis, kanser ve açık yarası olanlar
Fizik Tedavinin Faydaları Nelerdir?
Fizik tedavi, bölgesel ağrıları iyileştirmesi ve hastaya hareket kabiliyetini yeniden kazandırması nedeniyle öne çıkar. Hastaya uygun egzersizlerin belirlenerek uzman kontrolünde uygulanması pek çok sorunun tedavisinde kullanılır.
Ayrıca hasta için kendi başına evde uygulayabileceği özel bir egzersiz programı da hazırlanır ve bu şekilde hasarların en kısa sürede iyileştirilmesi amaçlanır. Kas ve eklem rahatsızlıkları, güç kaybı, ağrı, uyuşukluk ve ilaç ya da cerrahi operasyon ile düzelmeyen problemler fizyoterapi ile giderilebilir.
Fizik Tedavi Uygulamaları Nelerdir?
Fizyoterapi, pek çok soruna odaklanan bir bilim dalıdır ve farklı hastalarda farklı yöntemlerin uygulanmasını gerektirebilir. Bu nedenle uygulanacak yöntemin hastanın rahatsızlığına göre belirlenmesi önemlidir. En sık başvurulan fizik tedavi uygulamaları ise şunlardır:
Egzersiz
Öncelikli olarak uygulanan ve pek çok hastada başvurulan yöntem egzersiz uygulamasıdır. Bu yöntemde hareketler hastanın problemine, şikayet seviyesine ve yaşına göre belirlenir; fizyoterapist kontrolünde uygulanır. Kırık çıkık tedavileri sonrası, inmeler, duruş bozuklukları, bel ve boyun fıtıkları, protez tedavileri sonrasında ve daha pek çok rahatsızlıkta özel egzersiz seansları düzenlenerek hasta şikayetlerinin hafifletilmesi sağlanır.
Termoterapi
Ağrılı bölgeye ısı uygulanmasıyla gerçekleşen bu işlemde ağrının dindirilmesi esastır. Termal paket, sıcak su, kısa dalgalı radyasyon, parafin ve yüksek frekanslı elektrik akımları ile bölgedeki kan ve sinir iletiminin hızlanması sağlanır. Aynı zamanda bölgedeki ödemler de bu yöntemle alınır.
Elektroterapi
Ağrıları hafifletmek için bölgeye alçak ya da yüksek frekanslı elektrik akımları uygulanır. Ayrıca sinir hasarı olması durumunda sinirlerin uyarılması ve kuvvetlendirilmesi sağlanır. Bu şekilde kan dolaşımı hızlandırılır, ödemler vücuttan atılır.
Manuel Terapi
Herhangi bir alet ya da ısı olmadan elle uygulanan bir masaj tekniğidir ve ağrıların azalmasını, kas spazmlarının önlenmesini, kan dolaşımının hızlanmasını sağlar.
Hidroterapi
Su ile uygulanan bu yöntemde sıcak su küveti, kaplıca ve kontrast banyo gibi farklı tedaviler kullanılabilir. Temel tedavi amacı ise kan dolaşımını hızlandırarak ağrıları hafifletmek ve eklem hareket kabiliyetini yeniden kazandırmaktır.
Fototerapi
Lazer ışınları ve Ultraviyole ışınları ile sorunlu bölgelerin uyarılmasını sağlayan bir yöntemdir.
Kriyoterapi
Ağrıyı azaltmak için soğuk su paketi, buz torbası, sprey, soğuk kompres veya sıvı nitrojen uygulanır. Bu şekilde derin dokuların soğutulması sağlanır ve bağ dokusunun iyileştirilmesi amaçlanır.
Mekanoterapi
Çeşitli aletlerle bel ve boyun çekme hareketlerinin uygulanması yöntemidir. Bölgesel kasların güçlendirilmesi ve mobilitenin artırılması hedeflenir.
Bu yöntemler vücudun farklı yöntemlerle uyarılmasını ve sinir, kas ve dokuların rahatlatılmasını sağlar. Kişinin ihtiyacına göre birden fazla yöntem uygulanabilir ve hasta problemlerinin en kısa sürede iyileştirilmesine yönelik teknikler kullanılır.