Egzersiz Uygulamaları
Fizik tedavi ve rehabilitasyon alanında fiziksel uygulamalara yani egzersizlere sıklıkla başvurulur. Fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecinde traksiyon, sıcak ve soğuk uygulamalar, elektroterapi uygulamaları gibi fizik tedavi uygulamalarını desteklemek adına egzersiz uygulamalarından da faydalanılabilir. Ağrı problemleri, spor yaralanmaları, parkinson, romatizmal hastalıklar, inme, kırık, boyun ve bel fıtığı gibi hastalıkların tedavisinde uygulanabilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyonda Egzersiz Uygulamaları Nelerdir?
Egzersiz uygulamaları, çeşitli tedavi yöntemlerinin etkisini artırmak amacıyla uygulanır. Hastaların düzenli olarak egzersiz yapmalarını sağlayarak dokuların hareket kısıtlılığının azaltılması amaçlanır.
Uzman fizyoterapistler eşliğinde gerçekleştirilen, gerekli görüldüğü durumlarda hastaların tek başlarına da uygulayabilecekleri çeşitli egzersizler bulunur.
Hastanın durumuna göre pasif, aktif ya da asistif gibi farklı egzersiz uygulamaları gerçekleştirilebilir. Söz konusu egzersiz uygulamaları farklı sınıflara ayrılır:
- Eklem hareket açıklığı egzersizleri,
- Güçlendirme egzersizleri,
- Denge ve koordinasyon egzersizleri,
- Germe ve fleksibilite egzersizleri,
- Aquatik egzersizler gibi.
Söz konusu egzersizler uzman bir fizyoterapist tarafından hastanın ve hastalığın durumuna göre kişiye özel olarak belirlenir. Bu yüzden yalnızca fizyoterapistin önerdiği şekilde gerçekleştirilmelidir.
Eklem Hareket Açıklığı Egzersizleri
Bu tarz egzersizler yaralanma ya da ameliyat sonrasında, elle ya da çeşitli cihazların yardımı ile gerçekleştirilir. Hareketin kısıtlandığı bölgelerde eklem boyunca geçen kasların kasılması amaçlanır. Bu tarz egzersizlerin faydaları ise şunlardır:
- Kasların kasılabilirliği ve esnekliğinin sürdürülebilir hale gelmesi,
- Kemik ve eklem bütünlüğünün uyarılması,
- Kan dolaşımının artırılması ve derin toplardamarlarda oluşabilecek kan pıhtılarının engellenmesi,
- Kasılmış olan kaslardan duyusal geri bildirimler alınması,
- İşlevsel aktiviteler için motor yeteneklerin ve koordinasyonun gelişmesi.
Güçlendirme Egzersizleri
Kas gücünü artırmak adına yapılan egzersizler progresif dirençli ağırlık egzersizleri, izokinetik egzersizler ve izometrik egzersizler olmak üzere üçe ayrılır. Progresif dirençli ağırlık egzersizleri, düzenli olarak artırılan ağırlıklar ile gerçekleştirilir.
Bu şekilde kas liflerinin büyümesi ve kasların güçlenmesi sağlanır. İzometrik egzersizler ya da statik egzersizler ise herhangi bir hareket gerektirmeyen ve genellikle anatomi bilgisine dayalı olarak gerçekleştirilen egzersizlerdir.
Bu egzersizler arasında en bilinenleri plank ve sırt köprüsü olarak gösterilebilir. İzokinetik egzersizler ise omuz, bilek, dirsek, kalça ve ayak bileği rehabilitasyonlarında kullanılır. İzokinetik uygulamalarda hastalıkların daha çabuk iyileştiği ve tekrar etme olasılığının düştüğü bildirilmiştir.
Denge ve Koordinasyon Egzersizleri
Denge ve koordinasyon egzersizleri daha fazla kas kuvveti elde edilmesine yardımcı olur. Aynı zamanda günlük enerji seviyelerini artırırken çevikliği, esnekliği ve dengeyi geliştirir. Refleksleri kuvvetlendirir ve endorfin salınımını uyarır. Sık başvurulan denge ve koordinasyon egzersizleri arasında ip atlama, dengede durmaya çalışma, top atışı ve top sürme gibi egzersizler gösterilebilir.
Germe ve Fleksibilite Egzersizleri
Bu egzersiz yöntemlerinde eklemlerin hareket açıklığının artırılması amaçlanır. Germe ve fleksibilite egzersizleri ısınma hareketlerinin bir parçası olarak değerlendirilir. Egzersizlerden sonra kasların soğutulması için statik esneme hareketlerinin yapılması, kas ağrısı ve tutulma gibi problemlerin olumsuz etkilerini azaltır. Yaralanma riski düşer. Aynı zamanda denge iyileşeceği için düşme riski de azaltılmış olur.
Aquatik Egzersizler
Aquatik egzersizler suyun kullanıldığı egzersizler olarak adlandırılabilir. Kas ve iskelet sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem sorunlarının tedavi edilmesi amacıyla, su içerisinde gerçekleştirilen egzersizlerdir. Fiziksel engellerin giderilmesi adına uygulanır. Nörolojik ve romatizmal hastalıklara sahip hastalarda fiziksel performansın ve kas gücünün artırılması amaçlanır.
Daha ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkmaması adına tüm bu egzersiz uygulamalarının bir fizyoterapist eşliğinde ya da fizyoterapistin önerdiği şekilde yapılması gerekir.
