Pek çok ağrının tedavisinde kullanılan ilaç grubudur. Piyasada pek çok NSAİİ vardır.
- Hangisini seçelim? Hangisini kullanmalı? “Bu ilacı komşum kullanmış, bende kullansam bana da fayda eder mi?” sorusu ile gelen hastalarımıza yanıtımız nedir? “Eskiden bu ilaç bana çok iyi gelirdi, şimdi neden etki etmiyor” sorusunu nasıl cevaplayalım?
- Bu ilaçlara kişisel yanıtı tahmin etmek zordur. Daha önce etkili olan ilaca devam edilmesi veya şayet ilacın etkisiz olduğu belirtildiyse farklı bir etken madde içeren ilaçla değiştirilmesi düşünülebilir.
- Yüzeyel formlar, yani cilt üzerinden sürülen formlar etkili midir?
- Yapılan çalışmalarda bel ağrısında ve osteoartritte ağızdan alım ile sürülen formlar eşit etkinlikte bildirilmiştir. Üstelik sürülen formlarda yan etki daha az olduğu için daha güvenlidir. Ancak pek çok hastamızda klinik pratikte düzenli kullanımda sürülen formlara uyum problemi olmakta ve kullanımı bırakılmaktadır.
- Bu ilaçlar hangi dozda kullanılmalıdır?
- Doz ne kadar düşükse kullanım o kadar güvelidir. Başlangıç dozu yeterli gelmezse kullanılan ilacın maksimumum dozuna çıkılması veya kullanılan ancak etkisiz olan ilacın kesilerek farklı bir NSAİİ ilaca geçilmesi düşünülmelidir.
- İki farklı NSAİİ ilaç birlikte kullanılır mı? Ağrısı geçmeyen kişi ilk ilacı aldıktan 30 dakika sonra başka bir NSAİİ alabilir mi?
- Hayır, bu kullanım önerilmez. Bu şekilde kullanım ilaç yan etkilerinin daha fazla ortaya çıkmasına neden olabileceği için önerilmez. Şayet ağrısı geçmiyorsa evde bölgesel uygulamalar yapması, yine de ağrı devam ediyorsa doktora başvurması, doktora başvurduğunda daha önce kullandığı ilaçları belirtmesi gerekir.
- NSAİİ yan etkileri nelerdir?
- Kardiyak, Gastrointestinal, renal ve karaciğer toksisitesi gibi pek çok sistem üzerine yan etkileri bulunmaktadır.
- Özellikle alerjik reaksiyonlar, mide kanaması, kalp problemleri, tansiyon yükseklikleri ve böbrek yetmezliği gelişimi akılda bulundurulmalıdır.
NSAİİ Kullanımında Toksisitenin Önlenmesi İçin Neler Yapılabilir?
- Hastanın ek hastalıklarının ve kullandığı diğer ilaçların sorgulanması önemlidir.
- Daha önce geçirilmiş gastrointestinal, kardiyak, kranial olay var mı?
- Geçirilmiş gastrointestinal olay (ülser, kanama öyküsü) gastrointestinal riski 4-5 kat artırır.
- Altmış yaş üstünde risk 5-6 kar artar
- Yüksek dozda kullanım (normalin 2 katından daha fazla) riski 4-5 kat artırır
- Birlikte kortikosteroid kullanımı riski 4-5 kat artırır
- Birlikte antikoagülanların kullanımı riski 10-15 kat artırır
- Pylori mevcutsa risk artar, kullanımı önerilmez.
- NSAİİ kullanımından kaçınılmayan kişilerde NSAİİ mümkün olan en düşük dozda ve sürede ve gerekiyorsa mide koruyucu ile kombine kullanılmalı
- Gereksiz NSAİİ kullanımından kaçının. Mümkünse asetaminofen kullanın.
- Kimlerde mide için profilaktif veya koruyucu tedavi düşünülmelidir?
- NSAİİ nedenli ülser oluşan, ancak kronik günlük NSAİİ alması gereken hastalar
- Altmış yaşından büyük hastalar
- Peptik ülser hastalığı hikayesi olan veya gastrointestinal kanama gibi bir komplikasyonu olan hastalar
- Eş zamanlı steroid veya antikoagülan kullanan hastalar, önemli eşlik eden medikal hastalığı olanlarda düşünülmelidir.
- NSAİİ ilişkili gastrik ve duodenal ülser riskini azaltan profilaktik tedaviler nelerdir? Prostoglandin analoğu veya Proton pompa inhibitörü kullanımını içerir
- Mizoprostol 100-200 mcg ağız yolu ile 4 kez/gün
- Omeprazol 20-40 mg ağız yolu ile her gün
- Lansoprazol 15-30 mg ağız yolu ile her gün gibi……
- Rektal (makat yolu ile) kullanımda ağız yolu ile alıma göre yan etki daha azdır.
- Ağız yolu ile alımda bol su içmesi ve aldıktan sonra 15-30 dakika uzanmaması önerilebilir
- Ağrı kesici etki düşük dozlarda bile başlar, inflamasyon giderici etki için doz aralığının maksimumuna çıkılmalıdır.
- Yiyeceklerle beraber alınınca emilimleri gecikir, ama gastrointestinal yan etki azalır
- Yaşlı ve çocuklara uygun dozlar bilinmelidir.
- Gebelerde gerekli olursa kısa yarı ömürlü, aktif metabolit oluşturmayanlar tercih edilmelidir.
Sonuç olarak; bu ilaç grubu keşke hiç kullanmak zorunda kalmasak dediğim ilaçlardandır. Ancak pek çok durumda bu ilaçları tedaviye ilave etmek durumunda kalmaktayız. En kötüsü de hastalarımın ağrısı çok olduğu için bilinçsizce üst üste benzer etkinlikte ilaç alıyor olması.
Her ilacın yan etkisi vardır, bu yan etkilerin pek çoğu ilaç prospektüsünde yazmaktadır ve hastalar bunları okuyabilmektedir. İlaçlar kullanmak durumunda kalındığında fayda-zarar oranı gözetilerek kullanılır.
Ani şiddetli ağrılarla karşılaşan pek çok kişi ilaçlarla ağrısının bir an önce kesilmesini istiyor. Ne yazık ki ağrısı kesilmediği için doktoru tehdit eden hasta/hasta yakını bile oluyor.
Halbuki bazı durumlarda ağrıyı kesmek teşhis konulmasını önleyebilir, alınan ilaçlarla bulgular maskelenebilir, veya alınan ilacın yan etkisi ile ikinci bir durum gelişebilir ve asıl hastalıktan daha ciddi bir durumla uğraşılmak durumunda kalınabilir.
Branşımla ilgili ağrılarda NSAİİ tedavide sık kullandığımız ilaçlardandır. Klinik pratikte hastaların doğru dozda ilaç kullandıklarından, birkaç ilaç kullanırken iki NSAİİ birlikte kullanmadıklarından emin olmaları gerekiyor. Aynı anda kas gevşetici ve NSAİİ kullanılabilir.
Ancak günümüzde kas gevşetici ve ağrı kesiciyi birlikte içeren ilaçlar var ve hasta birlikte aldığının farkında olmayabiliyor. Bu nedenle hastaların doktora giderken kullandıkları ilaçları yanlarında bulundurmaları ve net anlayana kadar hangi ilacı hangi dozda kullanacaklarını sormaları önemlidir.
İlaçların mümkün olan en kısa sürede kesilmesi önemlidir. Ancak bazen uzun süreli şiddetli ağrılarda daha uzun süre kullanım gerekebilmektedir. Bu durumda ilaç yan etkilerini azaltmak için mide koruyucu önlemler alınması gerekebilir, kan tetkiklerinin aralıklı kontrol edilerek kan değerleri, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi gerekebilir.
Mide koruyucu kullanımında amaç mide kanaması gibi öldürücü olabilecek bir yan etki gelişiminin önlenmesidir.
Mide koruyucu ilaçlar NSAİİ kullanıldığı süre boyunca tedaviye eklenmektedir, daha uzun süre kullanım gerekip gerekmediği konuşulmalıdır. Mide koruyucu ilaçlarda uzun süre kullanımda çeşitli problemlere neden olabilirler.
Kronik ağrılarda NSAİİ kullanımını azaltmak için daha farklı ilaçların (antidepresanlar, gabapentinoidler, opioidler gibi) tedaviye eklenmesi gerekebilir. Tabi ki bu ilaçlarında farklı yan etkileri olabilmektedir.
Hastanın yan etkiler olabileceğinin farkında olup şikayeti olması durumunda doktoru ile iletişime geçmesi, yan etki yapan ilaçları kesmesi ve takibin yapılması önerilir.
İlaç reçetelendikten sonra ilaçların kullanımı ile oluşan etkinlik takibi, oluşan yan etkilerin takibi hastanın kendini izlemesi ile olacaktır. İlacın ne zaman kesileceğine buna göre karar verilir. NSAİİ iltihaplı romatizmal hastalıklar dışındaki hastalıklarda devamı kullanımı önerilen ilaçlardan değildir. Bazı iltihaplı romatizmal hastalıklarda uzun süreli NSAİİ kullanımı önerilebilir, ancak bu durumda da yan etki açısından düzenli takip önerilir.
Toplumumuzda yapılan yanlışlardan biri ağrı kesici ilaçların alınarak o gün yapılacak tüm işlerin yapılması, ağrıyı baskılayan kişinin vücuduna daha da fazla yüklenmesidir.
Vücudumuzun ağrı ile verdiği dinlenme, özen gösterme ihtiyacını görmezden gelerek ilaç alıp ağrıyı görmezden gelerek koşturmacaya devam etmek mevcut problemin daha da şiddetlenerek geri dönmesine yol açabilir.
NSAİİ almak zorunda kalınıyorsa mümkün olan en kısa süreli ve etkin en düşük dozda kullanım planı yapılmalı, makul bir süre kullanıma rağmen ilaç ihtiyacı hala devam ediyorsa ilaç dışı tedaviler (fizik tedavi, injeksiyon tedavileri, cerrahi tedavi, geleneksel tamamlayıcı tıp uygulamaları vb.) araştırılmalıdır.
Agri kesici neden bir snlik kesiyor gene basliyor..tedavi etse ya bibzaman sonra agrilar bitse..neden boyle olamiyor.