Halk arasında kulunç ya da yel vurması olarak da adlandırılan miyofasiyal ağrı sendromu, fibromiyalji hastalığı ile benzerlikler göstermesine rağmen farklı seyreder. Fibromiyalji kadınlarda daha yaygın görülürken, miyofasiyal ağrı sendromu hem kadınlarda hem de erkeklerde eşit oranda görülür. Ameliyat gerekmeksizin tedavi edilebilen bir hastalık olan miyofasiyal ağrı sendromunun belirtileri uygun teknikler kullanılarak hafifletilebilir.
Miyofasiyal Ağrı Sendromu Nedir?
Yaygın olarak omuz üstü, sırt ve boyun kaslarında görülen ve kendisini ağrı, sertlik ya da hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle gösteren miyofasiyal ağrı sendromu, kas dokusunun doğal yapısının bozulması ve sertleşmesi ile karakterizedir. Tıp literatüründe tetik nokta hastalığı ya da bölgesel kas sendromu olarak da bilinen miyofasiyal ağrı sendromu, halk arasında kulunç olarak ifade edilir. Kadınlarda görülme oranı erkeklere oranla 2 kat daha fazladır.
Miyofasiyal Ağrıların Nedenleri
Kasların aşırı zorlanması ya da kötü çalışma koşulları miyofasiyal ağrı sendromunun en yaygın nedenleri olarak kabul edilir. Miyofasiyal ağrı sendromuna neden olabilecek diğer durumlar ise şu şekilde listelenebilir:
- Kas üzerinde aşırı stres birikmesine bağlı olarak kas liflerinde zedelenme oluşması ve bu zedelenme nedeniyle kas içerisinde fibrozit adı verilen ve kalsiyum bakımından zengin bir dokunun oluşması,
- Fibrozit olarak adlandırılan dokunun eklem hareketlerinde kısıtlanmaya neden olacak şekilde kas uzunluğunu kısaltması,
- Boyun kaslarının ani şekilde zorlanması,
- Özellikle uzun süre masa başında çalışan insanlarda boyun kaslarının yavaş şekilde fakat uzun süreli olarak kasılması,
- Stresli çalışma temposu,
- Omurga fıtıklarına bağlı sinir baskısı.
Miyofasiyal ağrı sendromlarının en yaygın nedenleri bunlar olsa da, bazı başka durumlarda nadir şekilde miyofasiyal ağrı sendromuna neden olabilir. Örneğin genetik faktörler, iş kazaları, düzenli olarak tekrarlayan hareketler ya da bel ve boyun fıtıkları bunlardan bazılarıdır. Çok nadir nedenler olarak ise şunlar gösterilebilir: Bazı minerallerin eksikliği, kötü postür, bacaklardan birinin diğerinden kısa olması, viral enfeksiyonlar, östrojen eksikliği, hipotiroid, hipoglisemi, B vitamini eksikliği ve uzun süre hareketsiz kalma.
Miyofasiyal Ağrıların Belirtileri
Ağrının oluştuğu bölgede meydana gelen sertlikler, miyofasiyal ağrı sendromunun en temel belirtileridir. Eğer bu sertliğe neden olan durumlar ortadan kalkarsa, söz konusu sertliğin kendiliğinden ortadan kalkması mümkündür. Bu sertlik her zaman ağrıya ya da hareket kısıtlılığına neden olmaz. Sertliklerle beraber tutukluk, ağrı ya da miyofasiyal ağrıların oluştuğu bölgelerde hassasiyet sık karşılaşılan belirtilerdir. Miyofasiyal ağrıların diğer belirtileri ise şu şekilde listelenebilir:
- Kaslarda sıkışma ve yanma,
- Eklem hareketlerinde kısıtlanma ya da yorgunluk,
- Baş, sırt, boyun, göğüs, bel, omuz ve siyatik ağrısı.
Belirtiler bazen çok hafif bazen de çok şiddetli şekilde seyredebilir. Miyofasiyal ağrı sendromları hayati tehlike yaratan herhangi bir durum yaratmamakla birlikte, yaşam kalitesini ciddi oranda düşürür. Ayrıca ağrılar bazen sendromun geliştiği bölgeden yayılarak farklı noktalarda kendilerini gösterebilirler.
Miyofasiyal Ağrı Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Hastanın öyküsünün dinlenmesi ve fiziki muayene miyofasiyal ağrı sendromu teşhisi için genellikle yeterlidir. Fakat gerekli görüldüğü durumlarda radyolojik görüntüleme yöntemlerine ya da laboratuvar testlerine başvurulabilir. Teşhis sonrası hem hastanın şikayetlerine bağlı olarak hem de hastalığın altına yatan nedenlere bağlı olarak bir tedavi planı oluşturulur. Miyofasiyal ağrı sendromunun altında yatan nedenin fıtık olduğu durumlarda öncelikle bu hastalığın tedavisi edilmesi gerekir.
Sendromun fıtığa bağlı olarak gelişmediği durumlarda tetik nokta enjeksiyonu miyofasiyal ağrı sendromunun tedavisinde en sık kullanılan ve en etkili yöntemdir. Hızlı şekilde iyileşme sağlayan bu yöntem bazen tek bir seans bazen de 3-5 seans olarak yapılabilir. Burada belirleyici olan hastanın durumudur. Tetik nokta enjeksiyonu tedavisinde ağrılı bölgeye bir iğne yardımıyla girilir ve ilaç enjeksiyonu ile ağrıların hafifletilmesi amaçlanır. Tetik nokta enjeksiyonunun işe yaramadığı durumlarda ya da tetik nokta enjeksiyonu ile birlikte uygulanabilecek diğer tedavi yöntemleri şunlardır:
- Etilklorür spreyleri ve germe egzersizlerinin bir arada kullanılması,
- Kuvvetli basınç uygulama,
- Kuru iğne tedavisi,
- Lazer tedavisi,
- ESWT şok dalga tedavisi,
- Masaj,
- Analjezik ilaçlar, kas gevşetici ve antidepresanlar,
- Biofeedback,
- TENS ve çeşitli fizik tedavi uygulamaları,
- Akupunktur.
Söz konusu uygulamaların tamamı uzman bir doktor kontrolünde gerçekleştirmelidir. Ayrıca hastalar doktorun tavsiye ettiği şekilde günlük hayatları içerisinde germe egzersizlerini düzenli şekilde yapmalıdır.
Miyofasiyal Ağrı Sendromu İle Fibromiyalji Arasındaki Farklar
Miyofasiyal ağrı sendromu ve fibromiyalji birbiriyle çok fazla karıştırılan hastalıklar olsa da, aralarında belirgin farklar bulunur. İki hastalık arasındaki farkları şu şekilde listeleyebiliriz:
- Miyofasiyal ağrı sendromu daha küçük bir kas grubunu ilgilendirirken, fibromiyalji hastalığına ağrı daha yaygın şekilde görülür,
- Fibromiyalji ağırlıklı olarak kadınlarda görülmekle birlikte, miyofasiyal ağrı sendromunun kadınlarda ve erkeklerde görülme oranı eşittir,
- Miyofasiyal ağrı sendromunda tutukluk ve hassasiyet bir ya da birkaç bölgede kendisini gösterirken, fibromiyaljide vücudun her tarafına yayılmıştır,
- Miyofasiyal ağrı sendromunda uykusuzluk ya da yorgunluk gibi belirtiler fibromiyaljiye oranla çok daha hafiftir ve bazen yoktur,
- Miyofasiyal ağrı sendromu tedavisi fibromiyaljiye oranla çok daha kolaydır.
Miyofasiyal ağrı sendromu hastalar için daha ciddi bir hastalık tehdidi yaratmamakla birlikte günlük hayatı, sosyal hayatı ve iş hayatını olumsuz olarak etkileyebilir. Söz konusu olumsuz etkilerden korunmak ve şikayetleri hafifletmek için uzman bir hekim kontrolünde tedavi edilmesi gerekir.
