Lipödem Nedir?
Lipödem yağ dokusunun kronik metabolik bir hastalığıdır, alt ekstremitelerde cilt altı yağ dokusunun yaygın birikiminin neden olduğu, her iki tarafı tutan simetrik şişliklerle kendini gösterir. Gittikçe kötüye giden bir durum olarak düşünülmektedir. Sıklıkla kadınlara etkiler, ancak birkaç erkek vakada bildirilmiştir.
Lipödem sıklıkla tanı konulmayan veya yanlış tanı konulan bir durumdur. Kadınlarda Prevalansı %10 olarak tahmin edilmektedir. Nedeni hala bilinmemektedir. Bu durumun farkındalığı gün geçtikçe artmaktadır.
Lipödem Neden Oluşmaktadır ve En Çok Hangi Bölgeleri Etkiler?
Başlangıçta genellikle hormonal değişikliklerle ortaya çıkar. Puberte, gebelik, menopoz dönemindeki hormonal değişiklikler lipödemin belirginleştiği dönemlerdir. Lipödemde ekstremitelerde vücut yağının orantısız dağılımı belirleyici özelliktir, gövde ince kalır.
YaĞ dokusu genellikle bacaklarda yerleşiktir. Bazen kollarda etkilenmektedir. Eller ve ayaklar da tutulum gözlenmez. Bir çok olgu da yağ dokusu ayak bileklerinin üzerine sarkar.
Lipödemin nedeni tam olarak bilinmemekledir. Hastaların %60 kadarında birinci° akrabalarda lipödem hikayesi vardır. Hastalıkta otozonal dominant kalıtım olabileceği önerilmektedir.
Genellikle hormonal değişikliklerin olduğu dönemlerde ortaya çıkmasından dolayı östrojen aracılığı olduğu düşünülmektedir. Lip ödemde cilt altı yağ hücrelerinin sayısında mı artış olduğu yoksa boyutunda mı büyüme olduğunu tam olarak anlaşılamamıştır.
Kapiller geçirgenlikte artışla dokuda ödem oluşmaktadır. Bu başlangıçta artmış lenf drenajı ile kompanse edilir, ancak hastalık ilerledikçe lenfatik damarların drenaj kapasitesi aşılır.
Lipödemli Hastalarda Ağrı Olur Mu?
Lipödemde ağrı algılaması bozulur, aşırı hassasiyet oluşur. Ağrı oluşturması beklenmeyen basit uyaranlar ağrılı algılanabilir, ağrılı uyaranlar ise aşırı ağrılı hissedilebilir.
Lipödemde İkincil Lenfödem Gelişir mi?
Lipödemin daha ileri evrelerinde lenfatik sistem kapasitesi aşıldığında ikincil lenfödem gelişebilir. Eklem çevresinde büyük yağlı birikimlerin mekanik irritasyonuyla cilt hasarı oluşabilir. Uyluk ve diz ekleminin çevresindeki bu tarz birikimler normal yürüyüşü etkileyebilir ve ikincil artrite yol açabilir.
Lipödemde Tanı Nasıl Konulur?
Lipödemde tanı genellikle klinik olarak konulmaktadır. Her iki ekstremite de simetrik orantısız yağ doku birikimi, el ve ayakların etkilenmemiş olması, kolların bazen tutulması, negatif Stemmer bulgusu, etkilenen ekstremitelerde ağırlık ve gerginlik hissi, dokunmaya ve baskıya bağlı ağrı oluşması, hematom oluşumuna bariz eğilim, kalori kısıtlansa ve kilo verilse bile ekstremite çevresinde değişiklik olmaması, şikayetlerin gün ilerledikçe kötüleşmesi, ciltte düşük ısı, yağ birikimlerinin etrafında telenjiyektaziler ve gözle görülür damarsal işaretler lipödemin özellikleridir.
Lipödemde kalori azaltılması, diyetle ve egzersizle genellikle üst vücut, yüz ve boyun bölgesinden kilo verilebilir, ancak en fazla yağ dokunun olduğu kalçalar ve bacaklardaki karakteristik kalınlaşmış cilt altı yağlı doku yumuşar.
Lipödemli dokular elle muayene edilirken ağrılıdır, lastiksi bir hisse sahiptir. Zamanla sertleşme meydana gelir ve dokularda elle palpe edilen sert nodüller bulunur.
Bu durumdan etkilenen kişilerin ailesinde genellikle benzer durumdan muzdarip kişiler vardır.
Lipödemde Laboratuvar Tetkik Yapmak Gerekir mi?
Böbrek ve karaciğer disfonksiyonu, hipo troid izim, lipit profili ve insanın restanser araştırılmalıdır. Hormonal veya ödeme yol açabilecek herhangi bir bozukluk bulunursa tedavi edilmelidir. Ancak bu tedavi dedin depremin şiddetini veya gidişini etkilediğine dair bir kanıt yoktur.
Lipödemde özel bir tanı yöntemi yoktur. Ancak cildin ve cilt altı yağ dokusunun değerlendirilmesinde ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntülemeden faydalanılabilir.
Lenfatik sisteminin yapısal veya fonksiyonel değerlendirilmesi için lenfosintigrafik incelemeler yapılabilir. Ancak bu incelemeler lipödem tanısı için spesifik veya tanı koydurucu bir bulgu sağlamaz.
Lipödem Tedavisinde Neler Yapılmaktadır?
Konservatif tedavide hastaya durumunun anlatılması ve bu duruma uygun bir yaşam şekli geliştirmeleri önerilir. Tedavide amaç semptomları rahatlatmaktır. Ekstremitelerdeki görünüşün düzeltilmesi asıl amaç değildir.
- Manuel lenf drenajı
- Kompresyon tedavisi
- Fizyoterapi ve egzersiz tedavisi
- Diyetin düzenlenmesi ve kilo kontrolü
- Hastanın eğitimi
- Cerrahi
Lipödem genetik midir