Fizik tedavi, çeşitli fiziksel engel durumlarını ortadan kaldırmak ve iskelet kas dokusuna yeniden güç kazandırmak için binlerce yıldır kullanılan bir tedavi yöntemidir. Uzun zamandır farklı tekniklerle uygulanarak günümüze kadar gelen fizik tedavi, kişinin hareket kabiliyetini kısıtlayan ve vücudun farklı bölgelerinde ağrıya sebep olan rahatsızlıkları gidermek için uygulanır. Özellikle kaza ve hastalık sonucu oluşan doku hasarları düzenli fizik tedavi egzersizleri yardımıyla giderilebilir. Hekim önerisi ile hastaların yönlendirildiği fizik tedavi ve rehabilitasyon dalı, pek çok hastalığın tedavisinde öncelikli yöntem olarak kullanılır.
Fizik Tedavi Nedir?
Hareketsiz yaşam tarzı ile kalitesiz yaşam alışkanlıkları, kasların güçsüzleşmesine ve iskelet-kas yapılarında çeşitli sorunların meydana gelmesine neden olur. Kasların gereken güce sahip olmaması durumunda vücudun gerektiği gibi taşınamaması ve omurga başta gelmek üzere vücudun farklı bölgelerinde eklem ağrılarının oluşması gibi sorunlar baş gösterir. Bu tür durumlarda kaslara eski gücünü kazandırmak ve iskelet sistemini desteklemek için uygulanan tedavi fizik tedavi olarak adlandırılır.
Fizik tedavide, postür bozuklukları ile kas dengesizlikleri yeniden düzenlenir ve böylece vücuda esneklik ile hareket kabiliyetinin yeniden kazandırılması sağlanır. Bu süre boyunca yanlış alışkanlıklardan kaynaklanan sinir sıkışmaları, kas spazmları ve benzeri ağrılı durumlar da giderilir. Fizik tedavi, vücudu zorlamadan ve yormadan mevcut problemi çözmeye yönelik egzersizlerin düzenli olarak tekrarlanması ile gerçekleştirilir. Bu uygulama sırasında hedeflenen ise kaslara zaman içinde eski gücünü kazandırmak ve hareket etme potansiyelini hatırlatmaktır. Dolayısıyla düzenli ve doğru uygulanan fizik tedavi egzersizleri ile hastanın yaşam standardını yükseltmek ve vücut fonksiyonlarını yeniden işlevsel hale getirmek mümkün olur.
Fizik Tedavi Kim Tarafından Uygulanır?
Fizik tedavi uygulamalarında verilen egzersizlerin kişiye özel planlanması ve kontrollü şekilde yapılması oldukça önemlidir. Nitekim, doğru ve planlı şekilde yapılan hareketler daha ciddi rahatsızlıkların engellenmesini sağlarken yanlış yapılan hareketler geri dönüşü olmayan kalıcı kas veya iskelet hasarlarına yol açabilir. Bu nedenle egzersizlerin mutlaka uzman kontrolünde ve doğru şekilde yapılması gerekir. Fizik tedavi egzersizlerini uygulama adına gerekli uzmanlığa sahip olan kişiler fizyoterapist olarak adlandırılır. Fizik tedavi hekimlerinin gerekli gördüğü durumlarda hastayı yönlendirdiği kişi de fizyoterapist olarak bilinir.
Reçeteli ilaç kullanımına rağmen ağrı ve şikayetlerinde azalma olmayan hastalarda öncelikli tedavi fizyoterapist önerisiyle egzersizlere başlamaktır. Eğitimli ve sertifikalı olan fizyoterapist uzmanları hastanın ağrı bölgesine, şiddetine ve tipine uygun bir egzersiz planı oluşturmakla görevlidir. Aynı zamanda bu hareketleri hastaya kontrollü şekilde uygulatmak da fizyoterapist görev tanımına dahildir. Genellikle haftada birkaç gün tekrarlanan hareketler düzenli olarak devam ettirildiğinde hasta şikayetlerinde azalma gözlenir. Ortopedik fizyoterapi olarak da adlandırılan bu egzersizler hastadaki hareketsizlikten kaynaklanan sorunların giderilmesini ve kalıcı bir hasar bırakmadan tedavi edilmesini sağlar.
Fizik Tedavi Hangi Hastalıkların Tedavisinde Kullanılır?
Fizik tedavinin uygulama alanı oldukça geniştir. Spor yaralanmaları, geçirilen travmalar, kırık çıkık gibi sorunlar, hareketsiz yaşam veya çeşitli kemik hastalıkları fizik tedavi ile düzeltilebilir. Ayrıca kadın, erkek, yaşlı, genç veya çocuk fark etmeksizin herkes hayatının bir döneminde fizik tedaviye gereksinim duyabilir. Cerrahi operasyonlardan sonra daha hızlı toparlanmak, hamilelik sonrası eski hayat standardına geri dönmek veya postür bozukluklarını gidermek gibi pek çok hedef düzenli egzersiz ile gerçekleştirilebilir.
Fizik tedavinin tercih edildiği durumlar ise genel olarak şu şekilde sıralanır:
- Eklem hastalıkları
- Omurga hastalıkları
- İncinme sonucu oluşan ağrılar
- Boyun, bel ve sırt fıtıkları
- Diz ameliyatı sonrası tedavi
- Kireçlenme
- Skolyoz
- Kas spazmları
- Eklem ağrıları
- Yumuşak doku romatizmaları
- Spor yaralanmaları veya kazaları
- Kırık, çıkık gibi şiddetli travmalar
- Kas güçsüzlükleri
- Eklem sertlikleri
- Ameliyat önce ve sonrası tedavi
- Sinir ve tendon yaralanmaları
- Tendon kopma ameliyatı sonrası iyileşme
- Kemik erimesi
- Felç veya inme
- Beyin kanaması
- Lenf dolaşımı bozuklukları
- Kalp damar hastalıkları
- Hamilelikten sonra oluşan iskelet-kas problemleri
Fizik Tedavinin Faydaları
Fizik tedavi, yukarıda sayılan durumlar ve çok daha fazlasının tedavisinde tercih edilen bir yöntemdir. Çeşitli hastalıkların ilerlemesini önlemek ve kişiye yeniden hareket yetisi kazandırmak adına fazlasıyla kritik olan fizik tedavi, oldukça etkili ve iyileştiricidir. Pek çok ameliyat fizik tedavi ile çok daha iyi etki gösterir, aynı zamanda kişinin günlük yaşamına dönme süresi de düzenli egzersiz ile çok daha kolay şekilde gerçekleşir. Bunun yanı sıra operasyon sonrası oluşabilecek komplikasyon sayısını düşürmede, mümkün olan en etkili sonucu almada fizik tedavinin önemi fazlasıyla büyüktür.
Pek çok avantajı olan fizik tedavi şu şekilde yaşam standartlarının yükseltilmesine yardımcı olur:
- Pek çok hastalığın ameliyata ve ekstra müdahaleye gerek kalmadan giderilmesini sağlar.
- Ağrı, acı, kanama veya iğne gibi uygulamalar gerektirmez.
- Masaj kadar risksiz bir yöntemtir.
- Kalıcı ve güvenilir bir yöntemdir.
- Ağrıların giderilmesini sağlar.
- Sağlıklı yaşam için temel altyapının oluşturulmasına yardımcı olur.
- Vücut farkındalığı kazanımında etkilidir.
- Vücuttaki zayıf ve güçsüz doku veya kaslar nedeniyle oluşabilecek sakatlıkların önüne geçer.
- Yaşlanmayla birlikte artan fiziksel problemleri hafifletir.
- Hareket kabiliyetinin en üst seviyeye çıkarılmasını sağlar.
- Diyabet ve vasküler durumların doğru şekilde yönetiminde etkilidir.
Sonuç olarak; bir süre uzman kontrolünde daha sonra ise evde kendi başına uygulanan fizik tedavi hareketleri, uzun süredir uyuyan kasları yeniden harekete geçirmek adına oldukça önemlidir. Düzenli egzersiz alışkanlığının kazandırılmasında etkili olan fizik tedavi ile yaşam kalitesini genel anlamda iyileştirmek ve sağlıklı alışkanlıkları devam ettirmek mümkün olur. Kısa vadede ağrı ve acı gibi mevcut sorunların ortadan kaldırılmasını sağlayan fizik tedavi uygulamaları, uzun vadede çok daha kaliteli ve sorunsuz bir ömür geçirilmesine yardımcı olur.
