Yaşımız ilerlerken dizde osteoartrit gelişmesi sıklığı artmaktadır. Ancak genç insanlarda da dizde kireçlenme oluşabilir. Özellikle genetik geçiş varsa veya daha önceden diş bölgesine alınmış bir darbe veya enfeksiyon sonrasında da diskin işlemesi gelişebilir. Aşırı kilolu olmak da risk faktörüdür.
Peki diz kireçlenmesi nedir, nasıl oluşur, tedavisinde neler yapmalıyız, ağrımızı azaltmak için evde neler yapabiliriz?
Diz Kireçlenmesi Nedir?
Kireçlenme yıllar içerisinde eklem yüzeyinde, kıkırdak dokuda oluşan yırtıklarla birlikte doğal sürtünme mekanizmasının bozulması sonucunda oluşan bir durumdur. Kıkırdağın şok absorbe edici faydaları ortadan kalkınca iki eklem yüzeyi birbirine daha çok sürtmektedir. Yeni kemik oluşumu, eklemde harabiyetin daha da artması, eklem yüzeylerinin kalınlaşması gibi sonuçlara yol açmaktadır. Sonuçta ağrı, şişlik, tutukluk ve hareket kabiliyetinde azalma görülmektedir.
Kimde Diz Kireçlenmesi Gelişir?
Kireçleme en sık görülen artrit tipidir. Genç insanlar da oluşabilmekle beraber sıklıkla 45 yaşından sonra görülür. Diz en fazla etkilenen eklemdir. Kadınlarda erkeklerden daha sık gözükür.
Diz kireçlenmesine en sık neden olan faktörlerden birincisi yaştır. Mutlaka herkeste yaşamın bir döneminde birisi kireçlenmesi oluşur. Erken yaşta diz kireçlenmesi gelişmesini etkileyen başka faktörler de bulunmaktadır.
Yaşla birlikte kıkırdağın iyileşme kabiliyeti azalmaktadır.
Kilo özellikle diz olmakla beraber tüm eklemler üzerine yükü arttırır.
Genetik: genetik mutasyonlar bir kişi de erken kireçlenme gelişme ihtimalini artırabilir. Dizi çevreleyen kemiklerin doğuştan şekil bozukluklari da buna neden olabilir.
Diz eklemine tekrarlayıcı yüklenmelerle oluşan yaralanmalar kireçlenme riskini arttırır. Belli tür işlerde çalışan kişilerde özellikle bu bir risk faktörü olabilir. Dizüstü çömelmek/oturmak, çok ağır yükler taşımak gibi aktiviteler içeren işlerde çalışan kişilerde kireçlenme daha erken ve daha sık gelişmektedir.
Tenis, futbol, uzun mesafe koşuları gibi atletlerde diskeleştirmesi için daha yüksek risk altındadırlar. Bu atletler yaralanmalardan sakınmak için daha dikkatli olmalıdırlar. Diz çevresindeki kasları kuvvetlendirme egzersizlerini düzenli yapmak diz kireçlenme riskini azaltır. Çünkü zayıf kaslarda ekleme daha fazla yük binmektedir.
Romatoid artrit, Sedef artriti gibi ikincil bir romatizmal hastalığı olan kişilerde de kireçlenme gelişme ihtimali daha yüksektir. Altta yatan metabolik hastalığı olanlarda da kireçlenme gelişim sıklığı artar.
Diz Kireçlenmesi Gelişen Kişide Hangi Semptomlar Gözlenir?
- Özellikle aktiviteyle artan, dinlenme ile azalan ağrı.
- Şişme
- Eklemde sıcaklık hissi
- Eklemde sabahları veya dinlenme sonrasında kısa süreli tutukluk
- Eklem hareketlerinde kısıtlama, merdiven inmek, çıkmak, yürümek, sandalyeden kalkmak zor olabilir
- Eklemden ses gelmesi
Diz Kireçlenme Tanısı Nasıl Konmaktadır?
Tanıda muayene, hastanın şikayetleri ve hikayesi yeterli olabilir. Tanı desteklemek için rotken istenebilir. Ayırıcı tanıda eşlik eden diğer problemleri dışlamak için MRG ve kan testleri istenebilir.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diz kireçlenmesinin tedavisinde ilk amaç ağrıyı azaltmak ve hareketliliği artırmaktır bunun için önere kilonun azaltılmasıdır. Çok az kilo kaybı bile ağrıda ciddi bir rahatlama sağlayabilir. Diz ekleminin çevresindeki kasların kuvvetlendirilmesi ile dizin stabilizasyonunum sağlanması ve ağrının azaltılması hedeflenir.
Ağrıyı azaltmak ve mevcut inflamasyonu gidermek için kısa süreli ağrı kesici kullanımı önerilebilir. Ancak uzun süreli ağrı kesici kullanımı işlerinden dolayı istemez. Ağrıyı azaltmak için daha farklı ilaçlarda doktorunuz tarafından önerilebilir.
Eklem içine yapılacak enjeksiyonlar ağrıyı azaltma da oldukça etkilidir. Eklem içi kortizon uygulamaları, hyaluronik asit, PRP enjeksiyonları, Proloterapi, Eksozom tedavisi, kök hücre tedavisi gibi pek çok enjeksiyon seçeneği mevcuttur. Hangisinin sizin için doğru tedavi yöntemi olduğu konusunda doktorunuza danışmalısınız.
Akupunktur, kupa tedavisi, kuru iğneleme, bitkisel tedaviler gibi tamamlayıcı tıp yöntemlerinin etkinliği de mevcuttur. Bu konuda doktorunuza danışmalısınız.
Baston kullanımı gibi cihazların kullanılması ekleme binen yükün azaltılması ile birlikte şikayetleri rahatlatır.
Ergoterapi yaklaşımları ile günlük yaşantınızda düzenli, günlük aktivitelerin yapılması işlerinizi yaparken kolaylaştırıcı olur.
Diğer tedaviler işe yaramazsa cerrahi seçeneği düşünülür.
Cerrahi tedavilerde artroskopi, osteotomi veya Ekrem replasman tedavisi/Artroplasti yapılabilir. Ortopedist hastayı değerlendirdikten sonra hangi tedavinin daha uygun olacağına karar verir ve bunu hastasına açıklar.
