Boyun tutulması yanlış uyuma ve duruş pozisyonları gibi sebeplerle ortaya çıkan, toplumun büyük bir kısmında gözlenen bir sorundur. Her 3 kişiden birinde meydana gelen boyun tutulması şikayetlerinde ilaç tedavisi uygulamaları tedavi edici olsa da genellikle düzenli yapılan fizik tedavi egzersizleri sorunun giderilmesi adına fazlasıyla etkilidir. Yaşam kalitesini düşüren ve bireyin hayatına hareket kısıtlaması getiren bu şikayet, düzenli egzersiz planlamaları ile birlikte düzeltilebilir.
Boyun Tutulması Nedir?
Boyun tutulması, özellikle sabah kalkınca oluşan ve boyun hareketlerinde belirgin bir işlev kısıtlaması ile kendini gösteren bir sorundur. Boyun tutulmasında boyun kaslarının aşırı gergin olmasından dolayı başı döndürmek, bir tarafa yatırmak veya hareket ettirmek fazlasıyla ağrılı olur. Boyun hareketiyle meydana gelen şiddetli ağrılar yaşam kalitesinin düşmesine neden olur ve boynu vücutla birlikte blok olarak hareket ettirmeyi zorunlu kılar.
Boyun Tutulması Neden Olur?
Boyun tutulmasından sorumlu olan kas genellikle “levator scapula” isimlendirilen kastır. Boynun arka ve yan tarafında bulunan bu kas boyundaki servikal omurganın omuz bölgesiyle birleşmesini sağlar. Omurgadaki 3. ve 4. sinirler (C3 – C4) kasın hareketini kontrol eden sinirlerdir ve bu sinirlerde oluşan herhangi bir kasılma veya sorun boyun hareketlerinin normal şekilde yapılamaması ile sonuçlanır. Vücuttaki diğer kaslara göre çok daha hassas yapıda olan kasa zarar verebilecek durumların başında şunlar sıralanabilir:
- Uyku pozisyonunun ters olması
- Yanlış yatak veya yastık tercihi
- Spor yaralanmaları
- Bölgeye alınan ani ve sert darbeler
- Uzun süre monitör veya ekran karşısında hareketsiz bir pozisyonda kalınması
- Yüzme gibi boyun hareketlerinin sık olduğu aktivitelerin yanlış yapılması
- Boyun ve omuz arasında uzun süre cisim tutulması
- Kas gerginliğine neden olan aşırı stres veya kaygı
Boyun tutulmaları spor veya ani yapılan hareketler sonrasında bir anda başlayabileceği gibi ilerleyen saatlerde de ortaya çıkabilir. Sonradan anlaşılan durumlarda kesin sebebi belirlemek biraz daha zor olur. Bunun yanı sıra, çoğu boyun tutulması yaygın sebeplerle meydana gelir. Nadiren de olsa servikal omurgayı etkileyen altta yatan başka bir hastalık boyun tutulmasının ana nedeni olabilir. Romatoid artrit, sinir sıkışması, boyun fıtığı, osteoartrit ve duygusal stres gibi sorunlar bu gruba dahil edilir. Ayrıca menenjit gibi enfeksiyonlar da bazı durumlarda boyun ağrısı ile kendini gösterebilir.
Boyun Tutulması Nasıl Geçer?
Sıradan bir kas gerginliğinden kaynaklanan boyun tutulmaları genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ancak bu süre boyunca kişide harekete bağlı şiddetli ağrı meydana gelebilir. Bu nedenle ağrıları hafifletmek ve bölgedeki kasları rahatlatmak adına ilaç tedavisi uygulanabilir. Bunun dışında boyun kaslarını daha kısa sürede eski haline getirmek için çeşitli egzersizlerin yapılması önerilir.
Genel olarak boyun tutulması tedavisinde uygulanan yöntemler ise şunlardır:
- Kas gevşetici, ağrı kesici gibi ilaçlar bölgedeki kaslardaki spazmı ve ödemi azaltır.
- Hastaya evde kendi başına yapabileceği egzersizlerin bir listesi verilir. Bu egzersizler fizik tedavi uzmanları tarafından belirlenir ve bölgedeki ağrıların hafiflemesine yardımcı olur.
- Gerekli durumlarda; elektriksel sinir uyarımı olarak adlandırılan TENS yöntemi, boyun bölgesine elektrik sinyallerinin gönderilmesi ile ağrıların hafifletilmesini sağlayan bir metot olarak uygulanabilir.
- Boynun yumuşak bir boyunluk ile desteklenmesi boyun kasına yüklenmeyi azaltıp spazmın çözülmesini destekler.
- Bazı durumlarda ağrıyan kasların gevşemesi, ağrının azaltılması için bölgeye çeşitli enjeksiyonlar (mezoterapi, proloterapi, nöralterapi gibi)
- Omurilik sıkışması, boyun fıtığı, kanal darlığı gibi nedenlerden kaynaklanan nadir vakalarda boyun tutulmasının tedavisi için cerrahi değerlendirme gerekebilir.
Boyun Tutulmasına Ne İyi Gelir?
Bu yöntemlerin yanı sıra çoğu boyun tutulmasında fizik tedavi uygulamaları ile çeşitli egzersizler tedavi için yeterlidir. Sıklıkla başın yanlış bir pozisyonda uzun süre tutulmasından kaynaklanan boyun tutulmalarında evde uygulanabilecek uygulamalardan bazıları şunlardır:
- Başı düzgün bir konumda tutarak istirahat etmek bölgedeki ağrıların hafiflemesini sağlar.
- Özellikle ağrı oluşumunun ilk 24 ila 48 saatlik diliminde bölgeye sıcak ya da soğuk kompres uygulanabilir. Bu uygulamaların genellikle dönüşümlü olarak yapılması önerilir, bu şekilde bölgedeki kan akışının artışı iile spazmın çözülmesi sağlanır.
- Fizyoterapist desteğiyle uygulanan boyun egzersizleri ağrıların giderilmesine yardımcı olur. Bu egzersizler genellikle başın öne, yana ve arkaya hafif hafif döndürülmesi ile rahatlatılması şeklinde uygulanır. Bölgedeki hareket kabiliyetinin yeniden kazandırılması adına fizik tedavi egzersizleri oldukça etkilidir.
- Başı dik tutarak ve karşıya bakarak hafif tempolu yürüyüşler yapmak postürün düzeltilmesini sağladığından boyun kaslarındaki gerginliğin hafiflemesine yardımcı olur ve iyileşme sürecini hızlandırır.
Yukarıdaki önerilerle boyun tutulması ve tutulmadan kaynaklı şikayetler bir hafta içinde genellikle giderilir. Ancak hafifleme gözlenmeyen durumlarda altta yatan başka sebepler bulunuyor olabilir. Bu durumda acilen uzman hekime başvurarak uygun tedavinin başlatılması önerilir.
