Bu gönderiyi oylayın
[Toplam: 4 Ortalama: 5]
Mekanik Bel Ağrılarında Egzersiz
Amaç
- Eklem biyomekaniğinin restorasyonu
- Kronik ağrı gelişiminin önlenmesi
- Nükslerin önlenmesi
- Böylece fonksiyon kaybı engellenir, fiziksel uyum arttırılır.
Eklem Biyomekaniğinin Restorasyonu
- Kas kuvveti, dayanıklılığı, esnekliği
- Eklem hareket açıklığı arttırılarak
- Kontraktürler önlenerek sağlanır
Egzersizde Kronik Ağrı Gelişiminin Önlenmesi
- Primer Analjezi Sağlayan Etkiler
- Endorfin salınımı: Büyük kas grupları
- Kapı kontrol mekanizması
- Sekonder Analjezi Sağlayan Etkiler
- Lokal kanlanmayı arttırır. Kas ve intervertebral diskin beslenmesi artar
- Kontraktür ve spazmın çözülmesi
- Depresyon düzeltir ve hastanın kendine verdiği arttırır
Nükslerin Önlenmesi
- Eklem biyomekaniğinin korunması
- İntervertebral diske binen yükün (% 30) azaltılması (Fizyolojik korse)
Egzersiz Programı
- Alışkanlık haline getirilmeli
- Günde bir defadan fazla egzersiz yapmak, tek bir yorucu seanstan daha iyidir.
- Egzersiz ağrıya yol açmamalıdır.
- Egzersizlere ısınma hareketleri ile başlanır, germe-gevşeme egzersizleri ile son verilir.
- En az zorlayıcı hareketlerden başlanmalıdır. (Yer egzersizleri)
Mekanik Bel Ağrılı Hastalarda Önerilen Egzersiz Türleri
- McKenzie egzersizleri
- Dinamik stabilizasyon egz
McKenzie Egzersizi
- En etkili egzersizlerden biri
- Ağrının en fazla azaldığı pozisyon belirlenir (Santralizasyon fenomeni)
- İlk hareketler ağrıyı arttırabilir
- Tekrarlayıcı eklem hareket açıklığı hareketleri yapılır
- Sırt ekstansörlerine, ekstansiyonda izometrik egzersiz yaptırılır
- Akut dönemde, 10 tekrarlı olarak 1-2 saat ara ile egzersiz yapılır
- İlk 2 gün içinde ağrı santralize oluyorsa konservatif tedaviye iyi yanıt verir
- Akut olgularda, kronik olgulara göre daha iyi sonuç verir
Dinamik Stabilizasyon Egzersizi
Temel Prensipler
- Amaç: Kümülatif mikrotravmaların azaltılması
- Yöntem: Nötral spinal pozisyon öğretilir
Nötral spinal pozisyon, spinal kolonun mekanik yükü en iyi karşıladığı pozisyondur.
- Kişisel özelliklere ve hastalığa göre düzenlenir
- Gözetim altında uygulanır
Kümülatif Mikrotravma Nedenleri nelerdir?
- Aynı pozisyonda uzun süre kalma
- Oturma, ayakta durma
- Major hareketler
- Arabaya binme-inme, yatma-kalkma
- Kuvvet gerektiren hareketler
- İtme, çekme, tırmanma
Kümülatif Mikrotravmalardan Korunmak İçin
- Kasların kuvvetli, fleksibilitenin ve endüransın iyi olması yeterli değildir
- Sağlıklı kasların uygun zamanda kasılması gerekir ve bu günlük yaşam aktivitelerinde gerçekleştirilebilmelidir
SONUÇ: Nötral spinal pozisyon günlük yaşam aktiviteleri sırasında korunmalıdır.
Dinamik Stabilizasyon Egzersizi
Egzersiz Teknikleri
- Kas kuvvet, endürans, koordinasyon egzersizleri
- Abdominal kaslar (Abdominal breysleme)
- Alt ekstremite kasları
- Fleksibilite (germe) egzersizleri
- Paraspinal kaslar
- Kalça fleksör ve ekstansörleri
- Aerobik egzersizler
- Yürüme ve yüzme önerilir
- Endorfin salınımını arttırır
- Fiziksel kapasiteyi arttırır
Bel Ağrısında Egzersiz Reçeteleme Şeması
- Akut Bel Ağrısı
- Aktif kal ve yatak istirahatinden kaçın
- Amaç: semptomları modüle et, aktiviteyi azalt; çabucak aktive etmek için farmakolojik tedaviler ve diğer tedaviler yardımcı olarak uygulanır
- Subakut bel ağrısı
- Tolere edilebildiği ölçüde aerobik egzersiz programına başla
- Gövde stabilizasyonunu hedefleyen genel bel egzersizlerine başla
- Amaç: aktif olunması önerilir; normal aktiviteye dön; gerekli ise fitness seviyesini iyileştir
- Normal aktiviteye dönmek/Sekonder önlem
- Ev egzersizi olarak aerobik egzersiz ve gövde stabilizasyon programına devam et
- Amaç: tekrarı engelle
- Ev egzersizi olarak aerobik egzersiz ve gövde stabilizasyon programına devam et
- Amaç: tekrarı engelle
Akut/Subakut Bel Ağrılı Hastada Tedavi Yaklaşımı
- Asetaminofen: yan etki daha az, etkinlik tartışmalıdır
- Steroid olmayan antiinflmatuvar ilaçlar önerilmekte: biri diğerine üstün değil
- Kas gevşeticiler
- Opioidler önerilmemekte: işe dönüş ve ağrı kontrolünde daha üstün değil.
- Yüzeyel ısı uygulamaları
- Manuel terapi
- Korse
- Akupunktur
- Aktiviteye devam et, dönme ve eğilmelerde kaçın
- Hasta eğitimi
Kronik Bel Ağrılı Hastada Tedavi Yaklaşımı
Fonksiyon odaklı yaklaşım
- Eğitim: hastanın hareketle ilgili korkusunu yenmeye odaklı
- Egzersiz: motor kontrol egzersizleri, aerobik egzersizler, kor stabilizasyon egzersizleri, kuvvetlendirme egzersizleri, fleksibilite egzersizleri, germe egzersizleri, denge egzersizleri, pilates, yoga, thai chi
- Bilişsel davranışsal yaklaşımlar ve stres yönetimi
- Multidisipliner rehabilitasyon
- Akupunktur
- Masaj
- Manipülasyon
Ağrı odaklı yaklaşım
- NSAİİ kısa süreli
- Opioidler: NSAİİ ilaçlar kadar etkili, ancak tedaviyi bırakan hasta çok
- Kas gevşeticiler:?
- Duloksetin, antidepresanlar
- Kortikosteroidler: plasebodan farklı değil
- Epidural kortikosteroid injeksiyonları
- Farmakolojik ve nonfarmakolojik tedavileri beraber kullan, tedaviye öncelikle nonfarmakolojik tedvaiden başla, yeterli olmazsa veya uygulayamıyorsan farmakolojik tedavi kullan
- Fizik tedavi uygulamaları
- Kuru iğneleme, proloterapi
- Kinezyolojik bantlama
Cerrahi Tedavi
- Bel ağrısında kesin cerrahi tedavi endikasyonları
- Kauda ekina sendromu gelişmesi
- İlerleyici motor defisit
- Konservatif tedaviye yanıtsızlık
Bel Ağrısında Kırmızı Bayraklar
- Yaş ˃ 50, özellikle kadınlar ve osteoporozu veya kompresyon kırığı olan erkekler
- Yaş >70
- Açıklanamayan ateş, üriner veya diğer infeksiyon hikayesi
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Travma, kümülatif travma
- Gece ağrısı
- Kauda ekina sendormu (Eyer şeklinde anestezi, üriner veya fekal inkontinans)
- Osteoporoz hikayesi
- Kanser hikayesi/güçlü kanser şüphesi
- Kortikosteroidlerin uzun süreli kullanımı
- İntravenöz madde kullanımı
- İmmunsupresyon veya diyabetes mellitus
- İlerleyici olan veya dizabilite semptomlarının eşlik ettiği fokal nörolojik defisit
- 6 haftadan uzun süren bel ağrısı
- Eski cerrahi hikayesi
Bel Ağrısında Sarı Bayraklar
- Bel ağrısında etkili olabilen psikososyal faktörler
- Uzun süreli sakatlık ve iş kaybı riskini artırabilen iyileşmeye karşı psikososyal bariyerler
- Bel ağrısında kronikleşmenin önlenmesi için sarı bayrakların saptanıp erken dönemde tedavi edilmesi gerekli
- Ağrının zararlı ve ciddi sakatlığa yol açacağı inancı
- Ağrı korkusuyla aktivitelerden kaçınma
- Aktif tedaviden ziyade pasif tedaviye inanma
- Düşük veya negatif ruh hali
- İş memnuniyetsizliği
- Aşırı koruyucu aile veya aile desteği eksikliği
- Çekilen MRG’de pek çok şey olabilir.
- MRG’sinde problem olan kişi çoktur
- Hastanın şikayetleri ve kliniği ile MRG’de saptanan problem uyumlu değilse bundan kaynaklanıyor demek yanlıştır
- Ek ciddi problem düşünmüyorsan tedavi planlayıp takibe alınır
KORUNMA
- Günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesi
- Doğru ayakkabı seçimi
- Ağırlığın kaldırılırken belle değil bacaklarla kaldırılması, vücuda yakın tutulması
- Öne eğilerek iş yaparken belden aşırı eğilme ve dönme hareketi yapmadan eğilmek, omurlar arası basıncı artıracak pozisyonlardan kaçınmak, dizlerden veya kalçadan bükülmek
- Ağırlık taşırken yana bükülerek taşıma pozisyonunda girmeden ağırlığı vücuda yakın ve orta hattı dengeleyerek taşımak
- Yük kaldırırken el, karın ve kalça kaslarınızı kullanın, sırtınızı değil
- Ayakta dururken omurgayı düz tutmak
- Banyo yaparken omurganın dik pozisyonunu koruyarak hareket etmek
- Giyinirken ağrısız pozisyonda giyinmek, ayakta giyinirken ağrı oluşuyorsa yatarken giyinmek
- Otururken koltuğa düzgün oturmak, beli destekleyerek hafif arkaya eğimli oturmak, bacakları aralayarak oturmak
- Otururken zaman zaman kalkıp dolaşmak, pozisyon değiştirmek
- Ani hareketlerden kaçının. Yataktan kalkarken önce yan dönüp bacaklarınızı sarkıtıp kollardan destek alarak kalkın. Koltuğa otururken omurgayı düz tutarak oturmak, sonra geriye doğru vücudu çekmek, koltuktan kalkarken önce öne gelmek sonra koltuk kollarından tutunarak destek alıp omurga dik pozisyonda kalkmak
- Arabaya binerken önce yan oturup sonra vücudu içeriye almak
- Araba kullanırken hafif arkaya eğimli sırt düz beli destekleyerek oturmak
- Yatarken sert ve ortopedik yatak tercih edilmesi, yatış sırasında bacakların sırt üstü yatışta hafif bükülerek baldır altına yastık yerleştirilmesi, yan yatışta her iki bacak arasında ufak bir yastık yerleştirilmesi, yüz üstü yatışta göbek altına ve bacak alt kısmına ince bir yastık yerleştirilmesi ağrıyı hafifletir.
- Diş fırçalarken, elinizi yüzünüzü yıkarken lavaboya doğru eğilmeyin, belinizi olabildiğince dik tutarak işlerinizi yapın.
- Egzersiz
- Fleksibilite
- Kuvvetlendirme
- Kondüsyon
- Diğer risk faktörlerinin eliminasyonu
- Sigara içmeyin
- Kilonuza dikkat edin, dengeli beslenin
- Psikolojik faktörler
